ÇOCUKTA ATEŞ NEREDEN VE NASIL ÖLÇÜLMELİ
Çocuklarda koltuk altı ölçülen ateşin ≥37,5° ve üzeri olması, dış kulak yolundan ölçülen ateşin ≥38° ve üzeri olması çocuğun vücut ısısının normal olmadığını, çocuğun ateşinin olduğunu bize gösterir.Ateşli bir çocuğun alnı, yüzü, ensesi ve gövdesine elin tersiyle dokunulduğunda sıcaklık hissedilmesi çocuğun ateşin olduğunu bize gösterir. Anneler elin tersiyle bu yerlere dokunmak suretiyle %70-80 oranında çocukta ateşi tespit ederler. Ateşli bir çocuğun kolları, elleri, ayakları, bacakları soğuktur. Gövde, kol ve bacaklarda mermersi bir görünümde oluşabilir. Bunun en muhtemel sebepleri hipotalamuspreoptik bölgede bulunan ısı merkezinin vücudun ısısını normale getirmek için çalışması, vücutda mikroorganizma ile savaşan hücreleri artırmak için böbrek üstü bezinden salınanan katekolamin denilen hormonların uzuvlardaki damarlarda büzüşmeye neden olmasından dolayıdır.Damarlardaki büzüşmeden dolayı uzuvlara giden kan miktarı azalır. Bunun sonucunda el ve ayaklar soğuk ve alacalı-bulacalıdır. Bazı nörolojik problemleri olan hastalarda(Beynin yarımlanmaması, kısmi yarılanması, beynin kısmi olmaması, doğuştan oksijensiz kalma gibi) santral ateş görülür. Bu hastalarda uzuvdan ya da koltuktan ölçülen ateş aynı saptanır. Ciltde alacalı-bulacalı görünüm olmaz. Bu hastalardaki ateş parasetamol, ibuprofen gibi basit antipretiklere(ateş düşürücülere) cevap vermez.
EN İYİ YÖNTEM KOLTUK ALTINDAN ATEŞ ÖLÇÜMÜDÜR (ÇÜNKÜ EN FAZLA TER KOLTUK ALTINDA GÖRÜLÜR. VÜCUT TERİ PİS KOKAR, ANCAK ATEŞİ DE, HASTALIĞI DA EN İYİ GÖSTEREN YİNE TERDİR)
Dijital(elektronik) derece ile koltuk altı ölçülen ateşin ≥37,5° ve üzeri olmasıçocukda ateşi gösterir. Ateş bu dijital termometrelerle birkaç dakika içinde ölçülür. Alet ateşi ölçdüğünde bize sesli sinyal verir. Ateş kızılötesi termometre ile yine koltuk altından birkaç saniyede ölçülür. Kızılötesi termometre ile alın, ense, yüz, gövde, koldan ölçülen ateşler 1-1,5 derece düşük çıkıp aileleri yanıltabilir.
Civalı dereceler 2000 yılından sonra DSÖ(Dünya Sağlık Örgütü) tarafından önerilmemektedir. Ağızdan, koltuk altından, makatdancivalı derece ile ateş ölçümü önerilmeyen bir yöntemdir. Eğer derece kırılırsa solunum yolu ile alınan civaçocukdaciva zehirlenmesine neden olabilir. Bu kısa sürede akciğer yaralanmasına ve ölüme neden olabilir.
DIŞ KULAK YOLUNDAN ATEŞ ÖLÇÜMÜ
Kızılötesi(infrared) tympanik(kulak zarı) işitme kanalı termometresi ile dış kulak yolundan ölçülen ateşin ≥38° ve üzeri olması; çocuğun ateşinin olduğunu bize gösterir. Bu aletler tympanikmembrandaki(kulak zarındaki) ısıyı kızılötesi ışınları ile okur. Aslında vücudun gerçek ısısını en iyi kulak zarı gösterir. Çünkü en iyi kanlanması olan organdır, aynı kalpden çıkan büyük damar olan aorta damarında olduğu gibi. 1 yaş altı çocuklarda dış kulak kanalının dar ve eğimli olmasından dolayı bu termometreler kulak zarını iyi göremeyip, ateşi doğru ölçemeyebilir. Kızılötesi(infrared) tympanik işitme kanalı termometreleri kulak kiri varlığında ateşi düşük, orta ve dış kulak iltihabında kulak zarının kanlanması arttığından ateşi yüksek gösterirler. Boğulma vakalarında vücut ısısını en iyi kulak zarı ısısı gösterir.
Ağızdan ve makatdan ölçme eskide kaldı.
Yüce Allah’ın yarattığı herşey de bir nimet vardır! TERDE bile………….
Uzm. Dr. Ali AYDIN
