DERİ RENGİ
Cilt rengi birçok hastalığın habercisi olabilir.
SARI RENK
El ve ayaklarda sarı renk değişikliği:Hiperkarotenemi, ailevi disbetalipoproteinemi, tirozinemi tip-2, Konjenitaleritropoetikporfiryada görülür. Hiperkarotenemide cilt sarı ya da sarı-turuncu renge bürünür ve bu renk değişikliğinin sebebi, karotenoid ismi verilen gıda öğeleridir. Karotenoidlerin en önemlisi beta-karotendir ve havuç sebzesinde bol miktarda bulunur. Özellikle kış mevsiminde bir aydan uzun süre boyunca bol miktarda havuç+portakal+mandalina tüketildiğinde el ayalarında, ayak tabanlarında ve burun kanatlarında renk değişikliği gözlenebilmektedir. Zararsız olan bu durum zamanla kendiliğinden düzelir.
Sarı Tırnaklar, Yellow Nail Sendromu:Tırnak plağında sarı renk dış kaynaklı yada Sarı Tırnak Sendromunda(STS) görülmektedir. Tırnak büyümesi durmakta böylece kalın kaba ve sarı renkte tırnaklar gözlenmektedir. Neden tam olarak bilinmemekle birlikte lenf dolaşımı problemleri suçlanmaktadır.
Sarı ve kalın cilt: Diyabetli hastalarda görülür.
Sarılık: Ciltte sarılık, çeşitli nedenlerle safra kesesinden safra akışı engellendiğinde ya da mikroplara bağlı olarak karaciğerin zarar gördüğü durumlarda görülebilir. Cilt, kanda artan bilirubin maddesi nedeniyle sarı renk alır. Sarı renk değişimine kaşıntı ve kaşımaya bağlı oluşan kabuklu yaralar da eşlik edebilir.Sarılıkların bazı durumlarında turuncuya kaçan sarı renk görülebilir.Yeşil ve siyah renk sarılık belirtisi olabilir
Verdin ikter(sarılık): Sarılık hastalığı sırasında bilirubin denilen madde belli bir düzeyin üstüne çıktığında, derinin rengi yeşilimsi bir görünüm alır. Buna “yeşil sarılık” denir.
Melas ikter(sarılık): Sarılıkta bilirubin düzeyinin aşırı artması sonrası “siyahımsı sarılık” olabilir.
Cilt altı yağ nekrozundaciltde portakal renginde ele gelen para büyüklüğünde lezyonlar görülür.
Sarı dişler sigara içenlerde görülür.
BEYAZ RENK
Albinizm: Normalde derinin rengini veren farklı miktarlardaki melanin pigmentinin; genetik olarak doğumdan itibaren olmamasıyla gelişir. Kişinin ten rengiyle birlikte saçları, kaşları ve kirpikleri de beyazdır.
Piebaldism: Doğumsal olarak bedendeki bazı bölgelerde melanin pigmenti yokluğudur. Çeşitli büyüklüklerde ve bedenin farklı yerlerinde beyaz lekelerle kendini gösteren bir hastalıktır.
Vitiligo: Vücutta doğuştan var olan melanin pigmenti, çeşitli nedenlerle daha sonra bölgesel olarak kaybolursa bu hastalığa “vitiligo” adı verilir.
Waardenburgsendromu hastaların van kedisi gibi farklı renkte irisleri ve alın bölgelerindeki saçlar beyazdır(beyaz kalkülleri) vardır.
PEMBE-KIRMIZI RENK
Eritem: Aşırı sıcakta, fazla egzersiz sırasında, güneş yanığı ve ateş yükselmesinde, döküntülü ve iltihabi deri hastalıklarında deri rengi kırmızı olabilir.
Flushing: Belli bir bölgede oluşan aşırı kırmızılıktır. Yüzde ve ensede geçici olarak ya da devamlı olarak görülebilir. Alkol alımı sonrası, bazı ilaçların yan etkisi olarak, cilt altı yağ dokusunun ince olduğu kişilerde, heyecan halleri sırasında, böbrek üstü bezi tümörleri, appendikskarnoid tümörlerinde oluşabilmektedir.
Ciddi karbonmonoksid zehirlenmesinde cilt ve tırnaklar kırmızı renklidir.
Kızıl ve eritemaenfeksiyozum hastalıklarında yanaklar kırmızı renklidir. Kırmızı hücre sayısı fazla olan hastaların(polistemia vara) yanaklarıda kırmızı renklidir.
Kurdeşen: Ciltteki oluşan pembelik veya kızarıklık bulunduğu yerde 24 saat içinde kaybolup tekrar oluşuyorsa, buna ek olarak kaşıntı ve kabarıklık da eşlik ediyorsa, altında yatan neden halk arasında “kurdeşen” denilen ürtiker hastalığı olabilir. Lezyonlar derideki kan damarlarından çevredeki dokuya geçici olarak plazma sızması sonucu oluşuyor.
Vücut mantarı: Tineacorporis, yani vücut mantarı, erişkinlerde kırmızı lekenin en sık görülün sebeplerinden biri. Hastalık enfekte kişilerden temas, hayvan ya da toprağa dokunma yoluyla bulaşır. Keskin sınırlı lekeler çevreye doğru genişlerken ortası normal bir görünüm almaya başlar. Bazen iç içe geçmiş halka görünümü oluşabilir. Lekeye sıklıkla kaşıntı şikayeti de eşlik eder.
Gül hastalığı: Özellikle bahar aylarında gövdede deri çizgilerine paralel yerleşim gösteren pembemsi lekeler gül hastalığının belirtisi olabiliyor. Haberci lezyon olarak adlandırılan ilk leke yaygın döküntüden birkaç gün ya da birkaç hafta önce ortaya çıkar. Diğer lezyonlara göre daha büyük olur. Daha sonra çevresinde kepeklenme bulunan daha küçük lekeler ortaya çıkar. Bulaşma özelliği olmayan gül hastalığı genellikle 6-12 hafta içinde kendiliğinden geçer.
Sedef : Sedef hastalığı gümüş veya sedef gibi beyaz, bol kepekli, kırmızılığı ise biftek kırmızısı gibi canlı bir hastalık. Sıklıkla diz, dirsek ve saçlı deride ense bölgesi en sık tutulum alanlarını oluşturuyor. Hastalık şiddetli seyredebiliyor ve geniş alanları kaplayabiliyor.
KAHVERENGİ RENK
Addison hastalığı: Derinin renginin kahverengi ya da koyu kahverengiye çaldığı böbrek üstü bezlerinin bir hastalığıdır.
Böbrek yetmezliği: Deri rengi toprak rengine benzer kahverengi bir hal alır.
MAVİ-MOR RENK
Kalp- damar hastalıkları: Özellikle atardamar ve toplardamar kanının karışmasına neden olan hastalıklarda, dil, dudak, parmak uçları, ayaklar gibi bedenin uç kısımları mavi-mor renk olabilir.
Hemoglobin hastalıkları: Hemoglobin kırmızı kan hücrelerinin oksijeni taşıyan bölümüdür. Doğumsal veya sonradan gelişen bazı hastalıklarda, hemoglobinin oksijen taşıma kapasitesi azalır. Sonucunda hastanın bedeninin rengi mavi-mor renkli olabilir.
Kalp yetmezliği: Kalp yetersizliği sonucunda dolaşımın bozulduğu ve akciğerlerden oksijenlenmenin azaldığı durumlarda; bedenin rengi hastalığın ağırlık derecesine göre mavi-mor renk alabilir.
Vazomotor bozukluklar: Damar kasılma ve gevşemesinin bozulduğu hastalıklarda da beden rengi mavi-mor renk alabilir. Örneğin downsenromlu ya da kanında mikrop bulunan yenidoğanlar
Vücutta fazla kahverengi lekelernörofibromatoz, Wilson hastalığı, Mc-cunealbrightsendromu, rud sendromu, Russel-silver sendromu, itohipomelanozisi, inkontinentia pigmenti gibi birçok hastalıkta görülür.
MOR RENK
KOAH: Oksijenlenmenin bozulduğu hastalıklardan biride uzun süren tıkayıcı akciğer hastalığıdır. Bu hastalıkta da ağırlık derecesine göre deri rengimiz mavi-mora yakın bir hal alabilir.
Şok: Dolaşım bozulduğunda, tansiyon dediğimiz damar içi dolaşım basıncı yetersiz hale gelir. Beden rengi maviden mor renk tonlarına doğru değişim gösterir.
Travmalar: Özellikle deri altı yağ dokusu ince, az, zayıf olan bölgeler darbeye maruz kaldığında, damar yapılarının bozulması ve cilt altına kanaması sonrası bölgesel morluklar da renk oluşabilir.
C ve K vitamini eksiklikleri: C ve K vitamini eksikliklerinde de deride mikro kanamalar olabileceği için çok sayıda odakta mor renk değişikliği görülebiliyor.
Vaskülit: Eğer kırmızı lekeler deriden kabarık, ödemli ise vaskülit, bir başka deyişle iltihabi damar hastalığı açısından araştırılmalıdır. Vaskülit, kan damarlarında çeşitli sebeplere bağlı hasar sonucu ortaya çıkan hastalık grubu. Vaskülite neden olan hastalıklarda ateş, halsizlik, karın ağrısı, eklem ağrısı gibi sistemik belirtiler veya kanlı idrar yakınmaları da görülebilir.
Çeşitli kanser türleri: Bacaklarda vaskülit (iltihabi damar hastalığı) olarak değerlendirilen kırmızı-mor, ağrılı döküntüler ve yaralar lenfoma-lösemiden kaynaklanabilir. Özellikle sırt bölgesinde ani başlangıçlı kahverengi-kabuklu döküntüler mide, bağırsak, meme kanseri ya da lenfoma sonucu gelişebilir. Tüm vücutta yaygın kızarıklık ve kepeklenme lenfoma ve lösemi belirtisi olabilir.
SİYAH RENKLİ KÜÇÜK ERİK ŞEKLİNDE LEZYONLARIN BULUNDUĞU CİLT
Doğumsal enfeksiyonlar, tümörler, kaposi sarkomu ve lösemide görülür.
Uzm. Dr. Ali AYDIN
