Dünyadaki hangi ülkelerde bor madeni ve mineralleri vardır?
Bor gün geçtikçe önemi artan ve kullanım alanları farklılaşan bir element.Ülkemize ise İleride çok daha ekonomik katkılar sağlayacaktır. Biraz sabır ve bu alan ile ilgili akademik ve endüstriyel çalışmaların desteklenmesi ile çok güzel sonuçlar alınacağını hep birlikte göreceğiz. İleride uygulama alanlarının artması ile belki de ülkemizin çok daha fazla gelişmesine neden olacak.
Bor elementinin kullanım mazisi çok eskilere dayanmaktadır. Babiller tarafından altın işlemesinde, Mısırlılar anti bakteriyel özelliği dolayısı ile tedavi amacı ile mumyalamada, eski Yunanlılarda temizlik işlerinde, Araplar tarafından ise ilaç yapımında eski çağlardan beri kullanılmıştır.
Günümüzde ise cam sanayinden tutun, temizlik ürünlerine, tarımdan, tıp alanına kadar çok geniş bir yelpazede kullanıldığı bilinmektedir.
Peki, dünya rezervinde hangi ülkelerde bor madeni ve mineralleri bol miktarda vardır?
Aslında çok da değil, toplam 10 ülkede bor madenini görebiliyoruz. Özellikle de Türkiye, ABD ve Rusya dünyanın en büyük bor maden üreticileri.
En gurur duyduğumuz nokta ise, Türkiye’nin bor maden üretiminde lider bir rol oynaması ve rafine borat ve borik asit üretiminde de söz sahibi olması.
Türkiye’de en önemli depositler Kırka, Emet, Kestelek, ve Bigadiç civarında bulunmaktadır. 2000 yılı verilerine göre; Türkiye’de tahmin edilen bor rezervleri 2000 milyon ton civarında ki bu da tüm dünyanın 2/3’üne karşılık gelmektedir. Müthiş bir rakam.Türkiye’de bor maden kazanımı ve işlenmesi ne yazık ki 1970 yılına kadar yabancı şirketlerin kontrolünde kalmış, bu tarihten sonra devletin müdahalesi ile bor madeni ile ilgili tüm işlem, üretim ve pazarlama faaliyetleri Eti Maden şirketi tarafından sürdürülmektedir.
Türkiye’den sonra bor üretiminde ABD gelmektedir.Dünyanın ikinci büyük bor cevher üreticisidir. Güney Kaliforniya ve Nevada’nın çöl bölgelerinde yoğunlaşmış.
Güney Amerika’da ise Arjantin, Şili ve Bolivyada Bor maden yatakları vardır.
Asya kıtasında ise Çin, Rusya ve Kazakistan’da görülmektedir.
Çin’de borat üretimi ülkenin batı ve kuzey doğusunda maden ocaklarında gerçekleştirilmektedir.
Rusya’da ise tek bir Bor maden bölgesi, ülkenin doğusunda, Japon Denizinin yakınında bulunmaktadır.
Kazakistan’da ise İnder bölgesinde önemli bor maden yatakları bulunmaktadır.
Diğer ülkeler ise; Hindistan, İran, Tacikistan, Sırbistan, İtalya. Bu ülkelerde de çok azda olsa bor bulunmaktadır.
Çok şükür bor mineralleri ve rafine borat üretiminde dünya çapında lider olarak Eti Madenide uluslararası arenalarda görmekteyiz.
Ama yeterli mi?
Değil tabi ki.
Bor ile ilgili çalışmalara çok daha önem vermeliyiz ve endüstriyel boyuttaki ürünleri çok daha hızlı hayata geçirmeliyiz. Elimizdeki tüm imkânlarımızı hele de bu son krizde kullanmalıyız. Hatta dünya bilimsel çalışmalarında en ileri olma gayreti içinde olmalıyız. Belki de kaderimiz buna bağlıdır.
Ben bor ile ilgili çalışmalar da geleceğimiz açısından ümitliyim.
Ama bugün ama yarın…
Kaynak;
Kenan Yünlü, “Bor Bileşikleri Sentez yöntemleri Özellikleri Uygulamaları” Değişim Yayınları, BOREN, İstanbul, 2016.
