Günümüzde, toplumların en büyük düşmanlarından biri de ihanet edenler yani hainlerdir. Tarih boyunca birçok medeniyet, hainlik ve ihanetin yıkıcı etkilerini yaşamıştır. İhanetin her türlüsü, güvenin sarsılmasına, toplumların bölünmesine ve hatta savaşlara neden olabilmektedir. Allah muhafaza, Rabbim daha beterinden korusun dualarımla diyebilirim ki; Anadolu toprakları sadece topraktan ürün verme bereketine sahip değil. Madenlerden tutun da -maazallah- hainlerimiz de çokça yetişmektedir! Hı, hemen belirtelim; ideolojik olarak sağ sol, alt üst türünden tarafgirlik olayından bağımsız bir olgu olarak karşımıza çıkan ihanet ve hainlik çok ama çok ciddi bir sorun teşkil etmektedir. Hele ki son yüz yılı içine alan dönemdeki ihanet ve hainliklerin baş rol aktörleri olarak “sözde dindar” insanlar dikkatleri çekmektedir. Her şeyi herkesten iyi bilen, hep kendilerinin bildiği şeyler olan, insanları kullanmayı iyi bilen lakin önünde sonunda maskeleri düşen ve düşecek olan kimselere karşı hepimizin dikkatli olması gerekir. Yani her sakallıyı dede, her güzel laf edeni hatip, her şık giyineni bilmem ne olarak kabul etmemeliyiz.
Bu yazımızda ihanetin çeşitli yönlerini ele alacak, ihanetin özelliklerini, topluma/toplumlara verdiği zararları ve bu hainlerden kurtulmak için devletin çok basit bir şekilde alabileceği önlemleri sıralayacağız. Tabii ki kendimize göre.
İhanetin Özellikleri
Güveni İstismar: İhanet edenler genellikle güven duyulan/güven duyulmak istenilen pozisyonlarda bulunurlar ve bu güveni de istismar etmekten imtina etmezler. İş yerlerinde, aile içinde, sivil toplum örgütlerinde veya devlet kurumlarında “güvenilir” olarak görüldükleri için bulundukları konumda, ihanetin en türlüsünü sergileyebilirler. Öncelikle sergiledikleri davranışlarla kazanılan güveni istismar etmekle birçok ailenin düzeninin bozulmasına, kurum ve kuruluşların yıkılmasına neden olan kimseler her yerde karşımıza çıkabilmektedirler.
Menfaat Merkezli Hayat: Hainler genellikle kendi çıkarları için hareket ederler. Para pul, mal mülk, güç iktidar veya başka çıkarlar için ihanet eden kişilikler, toplum için çok büyük bir tehdit oluşturlar. Gözümüzün açık olması gerekir. Gözlem ve analiz yönümüzün maksimal derecede olması gerekir. Çünkü bu tip kişiler bizleri suya götürmek için yola çıkartır ve susuz olarak başladığımız noktaya geri getirir bırakır ve bizi de tek suçlu olarak avaz avaz bağırır. Bunlara aman dikkat edelim.
Riyakarlık: Hainler genellikle iki yüzlüdürler. Dışarıdan güven veren bir imaj sergilerken, arkadan ihanet etme eylemlerini gerçekleştirirler. Yere bakan yürek yakan, sağ gösterip sol vuran, dil ile yapıp arkadan çaktırmadan el ile yıkan, yüzü güleç, dili zehirli, kalbi kara ve hayatı yalan dolu olan kimselerdir. Bu tipolojilere de dikkat etmeliyiz.
Manipülatif Olmak: Hainler genellikle manipülatif ve kurnazdır! Diğer insanları kendi amaçları doğrultusunda kullanma eğilimindedirler. Dünyanın en akıllı kişileri olarak kendilerini görürler. Ellerine su dökecek kimseye rastlayamadıklarını söylerler. Doğrudur belki; ihanette ve manipülatif davranmada kendisi gibi olmayan insanlara sürekli tuzak kurdukları için doğal olarak en büyük sahtekâr ve hain kendileridir.
Nelere/Nerelere İhanet Ediliyor
Gizli Bilgilere: Kendisine güvenerek paylaşılan her türden sırrı açık etmekten geri durmazlar. Çünkü bu yolla benliklerinin ilkel yönleri ve doyumsuz istekleri tatmin olacaktır. Devlet sırlarını, şirket bilgilerini, ulusal güvenliği tehlikeye atıp çok büyük ekonomik zararlara neden olabilecek bu insanlara son derece dikkatli davranılmalı. Şimdi dersiniz ki biz nereden bilelim herkesin ne olduğunu. Kavun değil ki diplerini koklayalım. Çağımızda her türlü bilgi, iletişim, anlama ve tespit etme yolları belirgin bir şekilde bizlerin kullanmasını beklemektedirler. Bunu unutmayalım.
Ticaretteki Satışa! İş yerlerinde çalışanların veya yöneticilerin ticari sırları başka şirketlere sızdırması, rekabeti bozar ve işletmelerin zarar görmesine neden olabilir. Dijital çağın aslında en büyük sorunlarından biri de budur. Havsalaları durduracak yöntem ve metotlarla ortalıkta cirit atan ticari katillere denk gelebiliriz.
Vatana: Bir ülkenin düşmanlarına bilgi sağlamak veya terör örgütlerine katılmak gibi eylemler, vatanın güvenliğini tehlikeye atar ve masum insanların hayatını riske sokar. Şu an tüm dünyada en çok bu türden ajanlar kullanılmaktadır. Hatta ülkemizde son dönemlerde bayağı bir ajan yakalanmıştır. İsmi, cismi, ailesi, dili ve daha bilmem neleri bizden olan ama kalbi zift karası olup da vatan için atmayacak kadar kör olan kimseler yakalanmış ve adalette cezalarını bulmuşlardır.
Aileye: Aile içi ihanetler, güvenin sarsılmasına ve psikolojik travmalara neden olabilir. Aldatma, sadakatsizlik ve aile bağlarının kopması gibi durumlar ailenin ve bireylerin mutluluğunu tehdit eder. Koca koca aileler yerle bir olabilirler.
Devletimiz Hainlere Karşı Neler Yapmalı
Sıkı Güvenlik Tedbir ve Kontrolleri: Devlet, önemli pozisyonlara atanacak kişileri titiz bir şekilde araştırmalı ve güvenlik kontrollerinden geçirmelidir. Bunun için de “liyakat” sistemi işletilmelidir.
Eğitim Revize Edilip Yüksek Bilinç Düzeyi Yakalanmalı: Topluma, ihanetin tehlikeleri konusunda eğitim verilmeli ve insanlar bilinçlendirilmelidir. Bu, ihanetin önlenmesine ve toplumun daha güvenli hale gelmesine yardımcı olabilir. En önemli yardımcı ise bu konuda “eğitimdir”.
Adalet Güçlendirilmeli: Hainlik ve ihanet suçlarını işleyenlerin adalet önünde hesap vermesi önemlidir. Adalet sistemi etkili bir şekilde çalışmalı ve suçlular caydırıcı cezalar almalıdır. Haksız olan “baba” olsa bile cezasını çektirecek bir duyarlılığı geliştiren kimselerden oluşmuş bir hukuk sistemi inşa edilmeli ve bunda geri adım atılmamalı.
İnsan Kaynakları Politikaları “Güven” Temelli Olmalı: İş yerlerinde ve devlet kurumlarında insan kaynakları güvenilir olma politikaları oluşturulmalıdır. Pozisyonlara atanacak kişilerin referansları titizlikle incelenmeli ve güvenilirliği sağlanmalıdır. Yani iş yine gelip “liyakat” konusuna dayanıyor.
Toplumsal Dayanışma ve Doğru İletişim Yolları Geliştirilmeli: Dayanışma ve güçlü iletişim, ihanetin önlenmesinde önemli bir rol oynar. Toplumda güçlü iletişim akabinde toplumsal dayanışmanın tahsisini sağlar. Toplumsal güvenin artması, ihanetin azalmasına ve toplumun daha sağlam bir temele sahip olmasına yardımcı olabilir.
Sonuç olarak, ihanetin her türlüsü toplum için büyük bir tehdittir. Devletin ve bireylerin ihanetle mücadelede etkili adımlar atması, toplumun güvenliğini ve istikrarını sağlamak için hayati öneme sahiptir. Güvenilirlik, dürüstlük ve adalet prensiplerine dayalı “liyakat” esaslı bir toplum inşa etmek, hainlerin köklerini kazımak için önemli adımlar olarak görülüp plan ve uygulamalara gidilmelidir.
Kalın sağlıcakla…
Gökmen CAN / Eğitimci Sosyolog
