03-05 Kasım 2023 tarihleri arasında Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA); Çevre, Biyoçeşitlilik ve İklim Değişikliği Çalışma Grubu organizasyonu ile İstanbul Teknik Üniversitesi ve İTÜ Kuzey Kıbrıs ortaklığı ile “Mikroplastikler, Endokrin Bozucular ve Çevresel Etkileri Çalıştayı” programına katıldım.
İyi ki böyle bir program için davet almışım ve katılmışım. Organizasyon ekibine çok teşekkür ederim.
Gerçekten de çok dolu dolu bir program oldu. Davetli hocaların hemen hemen her sunuma eksiksiz katılmaları bu önemli çalıştayın çok verimli geçeceğinin bir kanıtı idi.
Açılış programında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Başkanı Sayın Ersin Tatar böyle bir çalıştaya katılarak konunun önemine vurgusu çok önemli idi ve etkili bir konuşma yaptı. “Tüm dünyayı etkileyen bir çevre kirliliğinden bahsediyoruz” dedi ve “tek kullanımlık plastiklerin ülkemizde artık kullanılmayacağı” bilgisini verdi.
TÜBA Başkanı Prof. Dr. Muzaffer Şeker ise açılış konuşmasında “hepimizin çevre kirliliği konusunda duyarlı olmamız gerektiğini ve daha fazla para kazanma uğruna dünyamızı kirlettiğimizi artık daha bilinçli bir hale gelmemiz gerektiği” hakkında değerlendirmelerde bulundu.
İTÜ Rektör Prof. Dr. İsmail Koyuncu ise “Plastikleri akıllıca kullanmamız gerektiğini ve geri dönüşümün önemli olduğunu belirterek sürdürülebilir ve döngüsel plastik ekonomisine geçilmesi gerektiği” vurgusunu yaptı.
TÜBA-Çevre, Biyoçeşitlilik ve İklim Değişikliği Çalışma Grubu yürütücülüğünü yapan Prof. Dr. Mehmet Emin Aydın ise çalıştayda ele alınacak konuları tek tek belirterek bu alanda çok önemli bir kitabın çıkacağını söyledi.
Bende “Mikroplastikler ve Canlılar üzerine zararlı etkileri” adlı bir sunum gerçekleştirdim. İleride mikroplastiklerin canlılara vereceği zararları tek tek anlatarak çok ciddi önlemlerin alınması gerektiği gibi bilgiler vererek 20 dakikalık sunumumu tamamladım.
Çalıştaş programı inanılmaz derecede yoğundu ama bir o kadar da istifadeli idi. Hepimiz günün sonuna doğru yoruluyorduk TÜBA başkanı, Rektörler ve katılımcılar olarak her sunumu dikkatli dinledik, notlar aldık, sorularımız ve katkılarımız ile çok canlı bir program oldu.
Çalıştayda birbirinden değerli hocalarımızın sözlü sunumları çok verimli idi.
Plastikler, mikroplastikler ve çevre kirliliği ile ilgili verilen genel bilgilerin yanında “yangın geciktirici ve duman önleyici alternatif kompozitlerin plastiklerin kullanımını yangın açısından daha dayanıklı yapacağı bilgisi çok önemli idi.
Geri kazanılan katı atıkların nerelerde kullanılabileceği çalışmaları da dikkatle dinlenilen sunumlardan birisi idi.
“Mikroplastiklerin taşınımı ve kutuplardaki etkileri” sunumunda mikroplastiklerin kutuplara kadar gittiğinin görülmesi ise bizleri şaşırtmaya devam eden bilgiler arasında idi.
Tarım alanlarından gelen mikroplastikler ve endokrin bozucular sunumu ise başlı başına ele alınması gereken bilgilerdi.
Mikroplastiklerin deniz ve okyanus ekosistemine verdiği zararlar, zebra balığı modellemeleri, plastik atıklar ve inorganik kirleticilerde dikkate değer sunumlardı.
Geri kazanımlar ve geri kazanılmış atık sulardaki nano ve mikroplastikler hakkında bilgi ise ileride durumumuzun ne kadar vahim olacağını anlatan verilerdi.
Gıdalardaki plastik problemler, mikroplastiklerin sağlığa ve canlılara verdiği zararlar, hayvan sağlığına etkileri gibi sağlığımızı direkt etkileyen sunumları dinledikçe de vah ki vah diyesimiz geldi cidden.
Son oturum ise kentsel atıksuların öncelikli kirletici profilleri ve uluslararası verilerin mukayeseleri anlatıldı.
Atmosferde mikroplastiklerin varlığı ve solunum yolu ile bizlere geçmesi ise artık sona geldiğimizin işareti idi. Bu konu ile ilgili çalışmalardan örnekler verildi.
Çok verimli bir çalıştay böyle yoğun geçti. İnanılmaz derecede bilgiler aldım. Daha önceleri yayınlarını okuduğum hocalarımı orada görüp tanışma fırsatını yakaladım ve fikir alış verişlerinde bulundum. İleriki çalışmalarımıza eminim bu çalıştay akademik hayatımıza çok ışık tutacaktır.
Bu tip çalıştayların devam etmesi ve somut adımların atılması gerekmektedir. Çalıştay kitabının çok çabuk bir şekilde çıkmasını sabırsızlıkla bekliyorum.
Çalıştayı düzenleyen TÜBA başta olmak üzere İTÜ, İTÜ Kuzey Kıbrıs, TİKA yetkililerine ve emeği geçen herkese çok teşekkür ederim.
(Prof. Dr. Hamdi TEMEL)
