YAPICI VE YIKICI DUYGULAR
Kişilerle ve içinde bulunduğumuz durumu duygularımız belirler bunların psikoloji bilimi bu kavramları yapıcı ve yıkıcı duygular olarak niteler. Yapıcı duygular davranışlarımızı motive eder, güçlendirir, yıkıcı duygular ise yoğunluğu artığı taktirde odaklanamama algı bozuklukları, konsantrasyon kaybı, isteksizlik, entellektüel zekayı devre dışı bırakma gibi sorunlar yaratarak kişinin performansını düşürür.
Mutluluk, sevgi yapıcı, huzursuzluk, karamsarlık, korku, kızgınlık yıkıcı duygulardır diyemeyiz çünkü bazen yerine ve kişiye göre sevgi yıkıcı bir duygu olabilirken, korku yapıcı, hayat kurtarıcı bir rolde üstlenebilir sevgi bazen seni kör ederek, taraf olmanı ve realiteden kopmana da neden olabilir. Duygular bir anlamda da insanlara yardım eden gizli güçlerdir, iyi veya kötü kararlar almamızda temel etkenlerdir, duygular iletişim kurmada sınırlarımızı koruma, insanları birbirine bağlama gücüne sahiptir, yapıcı ve yıkıcı duygular bedenimi, düşüncelerimizi, davranışlarımızla iç içedirler ve birlikte hareket ederler, mutlu olunca kilo alıyorum, mutsuz olunca da yemeden içmeden kesilirim şikayetlerine günlük hayatta çok sık rastlıyoruz, bu tür düşünceler otomatik olarak kişinin odaklanma düşünceler otomatik olarak kişinin odaklanma problemini aşmak için devreye girer yemeğe ve içmeye olan ilgisini, isteğini keser veya artırır, yürüyüş , egzersizendorfini‘’mutluluk hormonu salgısını’’ artırır ve kişi kendini daha da mutlu hisseder. Duygular şiddetli ve yoğun ise düşünce ve davranışları etkileyerek kişinin duygusal hakimiyetini, dengesini bozar duygular bağımlı maddelerle ilişkilendirildiğinde kişi o duyguyu yok etmek için istem dışı bağımlılıklara yönelebilir, duygularımızı bastırarak değil yaşayarak değişime katkı sağlamak en akılcı yoldur yıkıcı ve olumsuz duygular strese stres de hormon salınımını artırır zihin stres altındayken savaş ya da kaç komutu vererek fazla miktarda kortizol hormonu salgıları bu da depresyon tansiyon ve fazla kilolara yol açar. Ani bir tehlike ortaya çıktığında hafif şiddetli bir kaygı giderek güçlü bir korkuya dönüşür dikkat dağılır, kaslar gerilir endişe artar, aceleci, sabırsız bir tutum kişide görülmeye başlar. Duyguların beden üzerinde büyük etkileri bulunmaktadır. Sevgi stres gerginlik yalnızlık, iyimserlik, mutsuzluk vb. duygular düşünceler üzerinde değil bedenimizi fiziksel olarak tıpkı şişmanlık zayıflık durumu bağışıklık sistemi, kan hücreleri ve kalbe kadar bütün doku ve organımızı etkileyebiliyor, salgıladıkları hormonlardan ötürü duyguların yıkıcı etkisini azaltmak ya da yok etmek için duygularımızın farkına vararak uzun süre kalmalarını engelleyebiliriz . On şiddetinde yıkıcı bir duygu yaşanırsa yirmi şiddetinde yapıcı duygu üreterek onu etkisiz hale getirebiliriz.
Olumsuz duyguları nasıl değiştirebiliriz?
-Konuşulan mevzuyu değiştirir,
-Nefes egzersizleri,
-Sosyal sanatsal ve sportif faaliyetlere katılın,
-Müzik dinleyin,
-Çok üzüldüğünüz şeylerin yeni kapılar açtığını düşünün,
-Çikolata tüketin,
-Sizi sıkıntıya düşüreceğini düşündüğünüz önemli işlerinizi son dakikaya bırakmayın,
-Görünce rahatsızlık duyacağınız tanıdığınız biri varsa karşılaşmamanın bir yolunu bulun,
-Geçmişe fazla takılmayın.
Filiz AKÜZÜM
Eğitimci,Yazar, Sosyal Hizmet Uzmanı
